شیرها یکی از مهمترین و حساس ترین قسمتهای هر سیستم لوله کشی است که عملکرد بهینه سیستم تا حدودی به آنها وابسته میباشد لذا باید دقت لازم در تهیه و نصب آنها متناسب با عملکرد مورد انتظار به کار رود به طور کلی شیرها از سایزهای کوچک برای قطع و وصل یا تنظیم جریان در لوله های با سایز پایین تا ابعاد بسیار بزرگ برای مصارف صنعتی تولید و عرضه می شوند. در ادامه به برخی از پرکاربردترین انواع شیرهای متداول در پروژه های عمرانی اشاره گردیده است.انواع شیر های کنترل
شیر کشویی ( دروازه ای )
این شیرها در موارد نیاز قطع و وصل جریان مورد استفاده قرار می گیرد ( کاملاً باز یا بسته). بالا یا پایین رفتن یک صفحه فلزی به صورت کشویی موجب تغییر میزان جریان عبوری از شیرهای کشویی میشود افت فشار کم و مقاومت پایین در برابر سیال از مزایای این شیرها و عدم امکان تنظیم مناسب جریان از معایب آن به شمار میرود استفاده از شیر کشویی به صورت نیمه باز برای تنظیم
جریان باعث ارتعاش و فرسودگی زودهنگام آن میگردد.
شیر کف فلزی (بشقابی یا کروی)
در شیرهای بشقابی از یک دیسک به شکل مخروط ناقص استفاده شده که بالا و پایین رفتن آن موجب تغییر در میزان جریان عبوری از لوله می.شود این شیرها عمدتاً جهت تنظیم دبی عبوری از خطوط لوله مورد استفاده قرار میگیرند امکان نشتی و فرسودگی کمتر و در عوض افت فشار بیشتر از ویژگیهای شیر بشقابی در مقایسه با شیر کشویی است.
شیر سوزنی
این شیر به لحاظ مکانیزم عملکرد شبیه شیر بشقابی میباشد ولی در آن بجای دیسک مخروطی پهن از یک قطعه دوکی شکل بلند شبیه به یک سوزن استفاده شده است. شیر سوزنی به دلیل وجود رزوه های ریز و عملکرد کند از دقت زیادی برخوردار بوده و در موارد نیاز به تنظیم دقیق دبی عبوری مثل کنترل کننده فشار پمپها یا سیستمهای بخار به کار میرود.
شیر پروانه ای
این شیر مثل نوع کشویی دارای یک صفحه دایره ای شکل است، با این تفاوت که بجای بالا یا پایین رفتن، حول یک محور دوران می کند. بالطبع قرارگیری صفحه مذکور به صورت موازی جریان موجب عبور حداکثر مقدار سیال و عمود شدن آن موجب قطع مسیر جریان می گردد.
شیر یک طرفه
در شیرهای یک طرفه سیال تنها قادر به حرکت در یک جهت است.این شیرها با فشار سیال به طور خودکار باز شده و در اثر قطع جریان، نیروی جاذبه ناشی از وزن دریچه یا فشار ناشی از برگشت سیال موجب انسداد آنها می گردد.بالطبع به دلیل اتوماتیک بودن حرکت دریچه، این شیرها نیازی به اهرم تنظیم ندارند.
